Ποιο είναι το πρόβλημα με τον «κακό το λύκο»

Τα παλιά κλασικά παραμύθια παρουσιάζουν το λύκο σαν τον κακό της υπόθεσης. Είναι όμως ενδεδειγμένο να τον παρουσιάζουμε έτσι και να χρησιμοποιούμε την ταμπέλα «κακός»?

Πέρα από το προφανές, ότι ο λύκος δεν είναι όντως «κακός», αλλά απλώς ένα σαρκοφάγο ζώο που τρώει επειδή πεινάει, ελλοχεύει ο κίνδυνος το παιδί να φοβηθεί το λύκο, να τον συνδέσει με κάτι άσχημο και να του δημιουργηθούν φοβίες χωρίς λόγο.

Είναι επισης επικίνδυνο να βάζουμε γενικά ταμπέλες «καλός», «κακός», «γεναίος», «φοβιτσιάρης», «γκρινιάρης», «ντροπαλός», «όμορφος», «έξυπνος» κ.ο.κ. Ιδανικά αυτές οι λέξεις δεν θα έπρεπε καν να χρησιμοποιούνται. Και γιατί?

Γιατί το παιδί μαθαίνει ότι κάποιος μπορεί να είναι καλός, κακός, όμορφος, άσχημος, έξυπνος, χαζός κ.ο.κ. Το πρώτο σκέλος του προβλήματος είναι ότι μπορεί να ενστερνιστεί κάποια από αυτές τις ταμπέλες για τον εαυτό του, εγκλωβίζοντας τον έτσι σε μια είκονα και μην επιτρέποντας του την ελευθερία να αλλάζει συνεχώς. Όταν οι γονείς πιστεύουν ότι το παιδί «είναι έτσι» αυτό σύντομα θα αρχίσει να συμπεριφέρεται ανάλογα, επαληθεύοντας την κρίση τους (αυτοεκπληρούμενη προφητεία).

Όμως ένα παιδί πότε δεν είναι ένα πράγμα μόνο, αλλά ένα σύνολο χαρακτηριστικών που συνεχώς μεταβάλλονται. Είναι άστοχο και αδικο να βάλουμε σε ένα καλούπι όλο του το είναι.

Ενα παιδί δεν ειναι καλό η κακό, ανάλογα με το αν η συμπεριφορά του μας βολεύει. Ένα παιδί δεν είναι «ψεύτης» αλλά «είπε ψέματα» , δεν είναι «φωνακλάς», αλλα φωναξε, δεν ειναι «ντροπαλό» αλλα «ντράπηκε», δεν ειναι «γκρινιάρικο» αλλά γκρίνιαξε, δεν είναι «ήσυχο» αλλά τώρα δε θέλει να μιλήσει, δεν είναι «τεμπέλης», αλλά τώρα κουράστηκε η αυτό δεν τον ενδιαφέρει.

Το δεύτερο σκέλος του προβλήματος με τις ταμπέλες είναι ότι ένα παιδί μπορεί να τις αποδώσει σε ένα άλλο παιδί, θέτοντας έτσι τα θεμέλια για το γνωστό bullying.

Και το τρίτο σκέλος του προβλήματος έχει να κάνει με τη θετική η αρνητική φόρτιση κάθε ταμπελας. Το παιδί ουσιαστικά επιβραβεύεται με κάθε θετική ταμπέλα και απαξιώνεται με κάθε αρνητική. Κάτι που υπονομεύει ύπουλα την αυτοεκτίμηση του. Και η αυτοεκτίμηση δε θα έπρεπε να εξαρτάται από εξωτερικούς χαρακτηρισμούς και ταμπέλες, αλλά να είναι έμφυτη – υπάρχει απλώς επειδή υπάρχει το παιδί ως οντότητα. Δε θα έπρεπε να χρειάζεται να κάνει κάτι συγκεκριμένο, ούτε να είναι κάπως ένα παιδί ή ένας άνθρωπος προκειμένου να έχει αξία, αλλά η αξία του υπάρχει ήδη από τη γέννηση, επειδή απλώς ΕΙΝΑΙ.

Σχολιάστε